“Kanada ile Ticaretin Artması Girişimcilere Büyük Fırsatlar Getirir”

 

Girişimci İşadamları Vakfı (GİV) tarafından girişimcilerin bilgilendirilmesi, bilgi ve tecrübe paylaşımı için düzenlenen “Girişimci Buluşmaları”,  27 Ocak 2025 Pazartesi günü Bahariye Mevlevihanesi’nde Vakıf Merkezi’nde gerçekleştirildi.

GİV Genel Başkanı Mehmet Koç, GİV Yönetim Kurulu üyeleri, vakfın üyeleri ile konuyla ilgili akademisyenler, STK temsilcileri ve genç girişimcilerin yoğun katılımıyla gerçekleşen Girişimci Buluşmaları’nda, Avrupa ve Kanada’da girişimcilik ve yatırım alma fırsatları anlatıldı. Bu alanda mentorluk yapan Green and Spiegel firmasından Stephen W.Green (Managing Partner) ve Eren Sarı’nın (Senior Manager)  konuşmacı olarak katıldığı program GİV Genel Başkanı Mehmet Koç’un selamlama konuşmasıyla başladı. Dünya’nın artık küresel bir köy haline geldiğini vurgulayan GİV Genel Başkanı Koç:

“Türkiye’nin Kanada ile ticareti artması girişimcilerimize büyük fırsatlar getirir.”

“Dünyanın her tarafından Türkiye'ye gelen ve Türkiye'den giden misafirler oluyor. Türkiye muhtemelen tarihinde ilk defa, yüksek oranda dış yatırım yaptı. Yani 40 küsur milyar dolar, Türk iş adamları, Türk iş dünyası yurt dışına yatırım yapmış. Sanıyorum bu arkadaşlarımızın burada olmasında bu rakamların büyük etkisi var. Sonuçta herkes bütün dünyada masaya oturduğunda rakamlar konuşuluyor. Türkiye sahip olduğu kaynaklarıyla, genç nüfusuyla, imkânlarıyla, kabiliyetleriyle gerçekten geleceği parlak bir ülke Allah'a hamdolsun… Kanada büyük bir coğrafya... Dünyanın en yoğun ülkesi Bangladeş, nüfus bakımından hemen hemen bir kilometrekare başına yaklaşık bin yüz küsur insan düşüyor. Dünyanın en az ülkesi de Kanada… Orada da herhalde dört beş kişi düşüyor. Şöyle bir hesap yaparsanız bütün dünya nüfusunu Bangladeş yoğunluğunda Kanada'ya yerleştirebilirsiniz. Sayın Cumhurbaşkanımız biliyorsunuz yıllardır söylüyor nüfusu artıralım en az üç çocuk diye… Devletin bütün önerilerine rağmen, bakıyoruz çocuk artışında, nüfus artışında Türkiye bayağı bir baş aşağı gidiyor. Tuttular bu kez teşvik paketleri çıkartıyorlar. Yakın gelecekte Avrupa gibi olacağız. Yani işte iki çocuğa bu rakam, üç çocuğa bu rakam, dört çocuğa bu rakam. Bunu niye anlatıyorum? Arkadaşlar dünyanın en büyük zenginliklerinden birisi nüfus zenginliği. Yani siz kaynaklarınız çok iyi olabilir. Çok büyük coğrafyanız olabilir. Sanıyorum Kanada dünyanın ikinci büyük coğrafyası. Ama 40 milyona yakın nüfusu var. Tabii ki kişi başı gelir çok yüksek 50-60 bin dolarlar. Tabii ki gayri safi milli hâsıla iki küsur trilyon dolar. Rakamlar iyi. Ama yine de nüfus başka bir güç. Dolayısıyla bizim Türkiye'nin ve Kanada'nın ticaretini artırma gibi bir düşüncemiz, çalışmamız olabilir. Bu girişimcilere büyük fırsat getirir. Büyük bir avantaj getirir. Fakat bu bizim genç nüfus açısından, üniversiteli kesim açısından, bir startup kurayım açısından çok kıymetli bir şey. Kanada bu konuda imkânları iyi bir ülke… Sistemleri güzel. Yani siz gençliği iş adamı yapmak istiyorsanız bizim bu toplantıya evet demekten amacımız da tabii ki Kanada'yı dinleyin. Tabii ki ne oluyor, ne bitiyor dünyada bunları öğrenin. Ama Türkiye'de ne olabilire de bir taraftan hem buradaki iş adamı arkadaşlar hem yöneticiler kafa yoralım. Yani bu Kanada'da, Amerika’da Avrupa’da oluyorsa bu işler Türkiye'de niye olmasın? Aynı oranda ve benim öngörüm daha fazlasıyla Türkiye için de kıymetli. Benzer kaynaklar burada da var, imkânlar var” dedi. Türkiye’deki girişimciliğin geldiği noktaları ve GİV olarak girişimcilik ekosistemine katkı sunan vakıf faaliyetlerini de anlatan KOÇ teşekkür ederek sözü misafir konuşmacılara bıraktı.

“Kanada, şirketi batsa bile girişimcilerin oturumlarını iptal etmiyor”

27 senedir Kanada’da yaşadığını, 11 senedir Green and Spiegel firmasında çalıştığını ve Amerika’da 5 ofislerinin bulunduğunu belirten Eren Sarı “Ben Kanada Türkiye İş Konseyi'nde yönetim kurulu üyesiyim. Kanada ile Türkiye arasında gerçekten son senelerde baya bir artış var. Yaklaşık 4 milyar doları buldu. İkili ilişkiler, ticari ilişkiler. Hatta Kocaeli'nin Toronto'nun semtlerinden bir tanesiyle bir kardeşlik anlaşması var. İleride inşallah Toronto Belediyesi'ne, İstanbul Belediyesi'yle belki bir kardeşlik anlaşması yaptıracağız. Bu ikili ticari ilişkiler gerçekten artmaya başladı. Startup dünyası arttı. Startup biliyorsunuz COVID döneminde her şey artık dijitalleşmeye başladı. Bayağı bir hızlandı. Artık annem bile yemekleri aplikasyondan sipariş verip sebzesini, meyvesini online alışveriş yapıyor. Ve ben o zamandan beri bayağı bir startup ile çalıştım. Kanada dünyada 3. ülkeydi bu programı başlatan. Startup vizaya ait bir program. Yani startup inovatif bir şirketi olana, yurt dışından gel diyor sana daim oturum vereceğim diyor. Hatta eğer acele gelmek istersen çünkü program 2-3 sene sürebiliyor çalışma iznini veriyor. 6 ayda gelebiliyor insanlar. Kanada dünyada 3. ülke. Birinci ülke Şili. Çok şaşırtıcı çünkü onların milyarder bir cumhurbaşkanı var. Vizyoner şekilde başlatmış. Üçüncüsü Kanada ve Kanada daima oturum veriyor. İngiltere denedi, Avustralya denedi böyle bir programı yapmayı. Startupları cazip şekilde çekmeye çalıştı ama Kanada gibi yapamadı. Kanada da gerçekten daima oturumu veriyor. Şirket batsa bile ki Kanada hükümeti biliyor %90- %95'inin battığını maalesef. Buna başvuranların daima oturumunu elinden almıyor şirket batsa bile. O yüzden güzel bir programı var. 2013'de çıktı. Ama güzel bir program, federal bir program. Kanada'nın herhangi bir yerinde illaki yaşamanıza gerek yok. Herhangi bir yeri olabilir Kanada'nın. Quebec eyaletinden başka yani Montreal'in olduğu yerden başka. O yüzden bugün Stephen Bey benim patronum sayılır. Şirketin kurucu ortaklarından bir tanesi. 30 artı senedir avukat Kanada'da. Birçok yeri gezdik. Türkiye'yi 20 senedir ziyaret ediyor. Her iki ayda bir gelir Türkiye'ye. Belki ziyaret ettiği ve sevdiği 3 ülkeden bir tanesi. İstanbul'u da çok sever. Mart ayında Vietnam, Hindistan yapıyoruz. Baya bir yer geziyoruz. Baya iş insanlarına bilgilendirmeye çalışıyoruz. Mehmet Bey'in dediği gibi kaynaklardan yararlanmak lazım. Hani Kanada'nın istediği siz buraları kapatın, göç edin değil. Startup'ınızı globalleştirin. Çünkü biliyorsunuz Kuzey Amerika ekosistemi, ekosistemi dünyanın en büyük ekosistemidir. Biz birçok Türk start-up’a yardımcı olduk ve onlar çok güzel şekilde Kanada'da açtılar. Ve Kanada'dan direkt Amerika'ya ulaşabiliyorlar. Oradaki kullanıcılara. O yüzden güzel bir program…” diyen Eren Sarı Kanada’da oturum almak iş kurmak isteyen insanlara dair çarpıcı bilgiler verdikten sonra sözü Stephen Green’e bıraktı.

“Kanada ile ikili ilişkileri artırmak için yardımcı olmaya çalışıyoruz”

Türkiye ile Kanada arasındaki ikili ilişkilerden bahsederek konuşmalarına başlayan Stephen Green “Biz Türkiye olsun, Vietnam olsun, Hindistan olsun ikili ilişkileri arttırmak için, onların açılması için yardımcı olmaya çalışıyoruz. İş insanlarının şirketlerini açabilmesi için birçok sebebi olabilir. Banka sistemi, finansman olabilir. İş hayatı, kişisel hayat olabilir. Sağlığın ücretsiz olması olabilir Kanada'da. Sizin kişisel olarak özel olarak ödemeniz mümkün değil Kanada'da, çünkü devlet destekli. Zengin bir insanla finansman olarak daha rahat edemeyecek bir insanın arasında fazla bir fark yok. Yani ikisi de aynı sağlık sisteminden yararlanabiliyor. Yüzde doksan dokuz üniversiteler devlete aittir. Eğitim bayağı bir standarttır. Yani çok iyi üniversitelerle çok kötü üniversiteler yok. Hepsi iyidir ve standarttır. Bana geldiklerinde eğer şirketimde bir iş bakıyorsa bir insan, Kanada'da hangi üniversitede okuduğuna bakmam, yeter ki Kanada'da okumuş olsun. Çünkü kalite aşağı yukarı aynı. Kanada'nın finansal merkezi diyebiliriz Toronto'ya. Toronto'nun yüzde elli iki oranı Kanada'da doğmamıştır. Yeni gelen Kanada'ya yerleşen kişiler gerçekten çok önemlidir Kanada için. Kanada'da birçok üniversite kalitelidir. Ve çalışanlar, yaşayanlar çok mültikültürel insanlar. Mühendislik şirketleri üniversitelerle çalışıyor. Hastaneler üniversitelerle çalışıyor. Üniversitelerimizin masrafları hükümet tarafından finansman katkı görüyor. Bir Kanada vatandaşı için ya da daima oturum sahibi için senelik masrafı bir öğrencinin 5-6 bin dolar. International öğrenciler ise çok daha fazla ödüyor. 60-70 bin dolar ödüyor. O yüzden Kanada tabii bunları daha çok seviyor. Daha önceden de dediğim gibi Kanada'da en eski ve en büyük göçmenlik hukuk bürosuyuz. Şimdi start up visa programını ve bu programın niye popülerlik kazandığını söyleyeceğiz. 15 sene önce Kanada Hükümeti dünyaya ve ekonomide neye ihtiyaç olduğuna baktı. Amerika'da ve Hindistan'da neler olduğuna baktı. Startup'ların çözüm olduğuna karar verip onlara teşvik sağladılar gelsinler diye ülkeye. İstenilen startuplardan istenilen üç tane şey var. Gerçi bunlardan birincisi şart, diğer ikisi ise şart değil ama beklentisi. Birincisi inovatif olması bu startupların. İkincisi istihdam yaratması ama şart değil başvuran şirketlerde. Üçüncüsü de global şekilde bir rekabet göstermesi. O da şart değil ama beklenilen bir şey. Her hükümette olduğu gibi vergi toparlamada, onu harcamada iyi ama bu startupları kurarken startupların nasıl faydalı olacağına karar vermeye çalıştı 15 sene önce. Startupların değerlendirilmesi için 3 tane ayrı kuruluşlara gittiler Kanada'da. Bunlardan bir tanesi Venture Fonları, diğeri Melek Yatırımcı Grupları, üçüncüsü de Incubair Kuluçka Merkezleri. Bu üç kategoriden şirketleri, Kanadalı şirketlerin 80 tanesini Kanada hükümeti yetkilendirdi. Dedi ki inovatif bulduğunuz start-up'lar varsa Türkiye'den ya da başka bir ülkeden onlara destek mektubu verebilirsiniz dedi. O destek mektubuyla kurucu ailesiyle beraber, yani eşi ve 22 yaşından küçük çocuklarıyla beraber göçmenliğe, daima oturuma başvurabilir. Ayrıyeten çalışma izniyle alabilir. O yüzden Kanada hükümetinin yetkilendirdiği ya da yetki verdiği söz konusu olan destek mektubu gerçekten kuvvetli bir mektup. Melek yatırımcı grupları fonlardan biraz daha küçüktür. Büyük ihtimalle Türkiye'de de öyle. Fonlar biraz daha büyük. Institutional diyelim onlara. Melek yatırımcı grupları biraz daha küçük. Onlar bireyler olduğu için onlara 75 bin doları şart oluştu Kanada hükümetin. Eğer destek verecekseniz destek mektubunu verin ama 75 bin doları da yatırmanız lazım dedi. Kuluçka merkezlerine bunların birçoğu prototipi olmayan şirketler. Kuluçkalarda normalde 6 aylık kuluçkalar vardır, 12 aylık kuluçkalar vardır” Kanada’da iş kurmak isteyen girişimcilere alt başlıklarda detaylı açıklamalarda bulunan, ekranda sunum olarak katılımcılara istatistiki verileri paylaşan Stephen Green program sonunda katılımcılardan gelen sorulara cevap verdi.

GİV Girişimci Buluşmaları’ndaki konuşmaların ardından GİV Genel Başkanı Mehmet Koç, Green and Spiegel firmasından Stephen W.Green (Managing Partner) ve Eren Sarı’ya plaket takdim etti. GİV’e katılan yeni üyelere törenle rozetlerinin takılması akabinde toplu hatıra fotoğraf çekiminin ardından program sona erdi.